20. Omgevingsrecht – Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (1)
Inleiding op de Wabo (inhoudsopgave, op de Wabo gebaseerde regelgeving en diverse soorten activiteiten)
***
De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (‘Wabo’) gaat over de verlening van de omgevingsvergunning. Dat is een vergunning die betrekking heeft op o.a. het bouwen, het afwijken van een bestemmingsplan en (milieu)inrichtingen.
We bespreken de Wabo op een andere manier dan de eerder besproken wetten (Algemene wet bestuursrecht en Wet ruimtelijke ordening). We volgen niet de hoofdstukindeling van de Wabo maar schetsen eerst in grote lijnen het systeem van vergunningverlening onder de Wabo (in het volgende hoofdstuk) en gaan vervolgens (in latere hoofdstukken) in op de afzonderlijke toetsingskaders voor enkele onder de omgevingsvergunning te vergunnen activiteiten (zoals bouwen, afwijken van een bestemmingsplan en milieuactiviteiten). We beginnen met een inleiding.
Inleiding op de Wabo
De Wabo dateert van 2010. Ze is een soort verzamelwet waarin regelingen met betrekking tot diverse soorten vergunningen die eerst over diverse andere wetten verspreid waren, bijeengebracht zijn.
Doel van de Wabo
Voordat de Wabo bestond, hadden burgers (particulieren en bedrijven) te maken met veel verschillende soorten vergunningen. Als zij bijvoorbeeld ergens een bedrijf wilden realiseren, konden zij te maken krijgen met de verplichting om daarvoor een sloopvergunning aan te vragen (voor een eventueel te slopen gebouw op de plaats waarvan zij het bedrijf wilden realiseren), een vrijstelling van een bestemmingsplan (omdat dat bijvoorbeeld een bedrijf ter plaatse niet toestaat), een bouwvergunning, een milieuvergunning etc..
De Wabo heeft dit vereenvoudigd. Een van de basisbegrippen van de Wabo is het ‘project’. In het voorbeeld zou dat zijn: het realiseren van een bedrijf. Vervolgens gaat de Wabo ervan uit dat een project uit verschillende ‘activiteiten’ kan bestaan: slopen, vrijstelling van het bestemmingsplan, bouwen, het oprichten en in werking hebben van een (milieu)inrichting etc.. In plaats van het moeten aanvragen van allemaal verschillende vergunningen voor deze activiteiten, kan volstaan worden met het aanvragen van één omgevingsvergunning voor het ‘project’. Binnen die omgevingsvergunning worden dan de verschillende activiteiten vergund.
De voor invoering van de Wabo bestaande verplichting om voor alle afzonderlijke activiteiten een afzonderlijke vergunning aan te vragen, leidde er soms ook toe dat men die aanvragen bij allemaal verschillende instanties moest indienen. Ook dat heeft de Wabo vereenvoudigd. De aanvraag voor de omgevingsvergunning kan worden ingediend bij burgemeester en wethouders (‘B en W’) van de gemeente waar het project in hoofdzaak wordt uitgevoerd.
Kortom: één vergunning en één instantie waar de aanvraag om die vergunning wordt ingediend.
Voormalige vergunningssoorten
In de Wabo zijn onder andere de volgende voorheen bestaande vergunningen (c.q. besluiten) geïntegreerd:
- de bouwvergunning (die werd voorheen geregeld in de Woningwet),
- het projectbesluit en de ontheffing van het bestemmingsplan (deze werden voorheen geregeld in de Wet ruimtelijke ordening. Zij zijn op hun beurt de opvolgers van de bekende vrijstellingsbesluiten uit de oude Wet op de Ruimtelijke Ordening, zoals de ‘artikel 19-vrijstelling’),
- de milieuvergunning (die werd voorheen geregeld in de Wet milieubeheer).
Er zijn nog meer vergunningen ondergebracht bij de Wabo (zoals de voormalige sloopvergunning, gebruiksvergunning e.a.).
De handelingen, werkzaamheden en vrijstellingen die onder deze voormalige vergunningen werden vergund, zijn in de Wabo zoals opgemerkt ‘activiteiten’ genoemd, en zijn als zodanig opgesomd in art. 2.1, lid 1 en art. 2.2 van de Wabo. Een middels een omgevingsvergunning te vergunnen project kan meerdere van deze activiteiten omvatten.
We geven een kort overzicht van de activiteiten in art. 2.1, lid 1 van de Wabo (in eigen woorden):
a. de activiteit ‘bouwen van een bouwwerk’ (de voormalige bouwvergunning)
b. de activiteit ‘uitvoeren van een werk’,
c. de activiteit ‘afwijken van een bestemmingsplan’ (het voormalige projectbesluit),
d. de activiteit ‘gebruiken van een bouwwerk (i.v.m. de brandveiligheid),
e. de milieuactiviteit (de voormalige milieuvergunning),
f. de activiteit ‘slopen van een rijksmonument’,
g. de activiteit ‘slopen van een bouwwerk’,
h. de activiteit ‘slopen in een beschermd stads- of dorpsgezicht’,
i. een andere bij amvb (het Besluit omgevingsrecht) aangewezen activiteit.
Art. 2.2 van de Wabo wijst nog meer activiteiten aan. Daarbij gaat het om activiteiten ten aanzien waarvan in een provinciale of gemeentelijke verordening is bepaald dat daar een vergunning of ontheffing voor vereist is. Deze worden eveneens middels een omgevingsvergunning verleend.
Een enkele omgevingsvergunning kan zoals opgemerkt meerdere van deze activiteiten omvatten.
In de volgende hoofdstukken zullen wij enkel ingaan op de activiteiten a, c en e van art. 2.1, lid 1 van de Wabo (de activiteiten bouwen, afwijken van een bestemmingsplan en de milieuactiviteit).
Inhoud van de Wabo
De Wabo bestaat uit de volgende hoofdstukken:
1. Begripsbepalingen
2. De omgevingsvergunning
3. Voorbereidingsprocedures
4. Financiële bepalingen
5. Uitvoering en handhaving
6. Inwerkingtreding beschikkingen en rechtsbescherming
7. Verdere bepalingen
8. Overgangs- en slotbepalingen
Amvb’s en ministeriële regelingen
Op de Wabo zijn o.a. de volgende amvb’s en ministeriële regelingen gebaseerd:
– het Besluit omgevingsrecht (‘Bor’)
– de Regeling omgevingsrecht (‘Mor’)
– de Regeling landelijke voorziening Omgevingsloket Online
Andere wet- en regelgeving
Zoals opgemerkt, zullen we later nader ingaan op drie activiteiten (bouwen, afwijken van het bestemmingsplan en milieuactiviteiten). Daarbij zal de volgende wet- en regelgeving eveneens van belang zijn:
Inzake het bouwen:
– de Woningwet (‘Ww’)
– het op de Ww gebaseerde Bouwbesluit 2012
Inzake het afwijken van het bestemmingsplan
– de Wet ruimtelijke ordening (‘Wro’)
Inzake milieuactiviteiten:
– de Wet milieubeheer (‘Wm’),
– het op de Wm gebaseerde Activiteitenbesluit.