Iedereen heeft het maar over de ‘bruidsschat’. Maar wat is het nu precies? Op het internet is er veel informatie over te vinden. Maar zoals altijd is dat vooral toegesneden op ambtenaren en juristen. Waarbij mij dan steeds opvalt dat verwijzingen naar de wet- en regelgeving telkens ontbreken. Kennelijk wordt aangenomen dat iedereen wel weet waar die bruidsschat te vinden is. “In de omgevingsplannen!” zullen de specialisten dan antwoorden. Maar hoe is die bruidsschat daar dan in terecht gekomen? En, nogmaals, wat is die bruidsschat überhaupt?

Bruidsschat

Eerst maar eens de vraag ‘wat is de bruidsschat?’ De bruidsschat is een grote hoeveelheid regels over (onder andere) bouwen en milieu die onder het oude stelsel van de Wet ruimtelijke ordening, Wet milieubeheer en Wet algemene bepalingen omgevingsrecht van de Rijksoverheid uitgingen, maar waarvan het de bedoeling is dat ze vanaf 1 januari 2024 van de lagere overheid (gemeenten en waterschappen) uitgaan.

Het gaat (o.a.) om delen uit het voormalige Activiteitenbesluit en het voormalige Bouwbesluit 2012. De regels uit deze besluiten zijn voor een deel teruggekomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Besluit activiteiten leefomgeving. Maar een belangrijk deel komt niet terug in deze laatstgenoemde besluiten. Dat betreft regels waarvan de Rijksoverheid vindt dat ze vooral van lokaal belang zijn. Gemeenten en waterschappen moeten die regels kunnen afschaffen, of de desbetreffende onderwerpen op een andere manier kunnen regelen. En dat zouden zij dan moeten doen in hun eigent omgevingsplan of waterschapsverordening.

Vacuüm

De gemeente en waterschappen zouden per 1 januari 2024 dus moeten voorzien in eigen regels over de onderwerpen die de Rijksoverheid niet meer wil regelen. Voorzien werd echter dat zij daar niet op tijd aan toe zouden komen. Het gaat immers om een grote hoeveelheid onderwerpen en regels. En vaststelling daarvan in eigen regelingen (omgevingsplan en waterschapsverordening) zou nog veel beoordelings- en proceduretijd kosten. Er dreigde dan ook een regelvacuüm, omdat enerzijds de Rijksoverheid de regels niet meer zou uitvaardigen en, anderzijds de lagere overheden deze nog niet zouden kunnen uitvaardigen.

Om dat probleem op te lossen is de bruidsschat uitgevonden. De bruidsschat is het totaal van alle regels die de Rijksoverheid niet meer voor haar rekening wil nemen, en die, als een soort van ‘cadeau’ in hun geheel aan de lagere overheden wordt overhandigd.

Dat gebeurt door deze regels per 1 januari 2024 automatisch onderdeel te laten zijn van de omgevingsplannen en de waterschapsverordeningen. De lagere overheden hoeven deze dus nog niet zelf vast te stellen, maar ze krijgen deze in de schoot geworpen.

Het is wel de bedoeling van de lagere overheden zich de komende tijd na 1 januari 2024 gaan buigen over deze bruidsschatregels. Het is de bedoeling dat ze daar de komende jaren een geheel eigen en unieke set van regels van gaan maken. Dat betekent dat ze sommige zullen afschaffen en/of andere op een andere manier zullen opstellen.

Waar is de bruidsschat te vinden?

Per 1 januari 2024 zijn de bruidsschatregels te vinden in de omgevingsplannen en de waterschapsverordeningen. Maar dat behoeft wat toelichting. Hoe is dat geregeld? Wel, als volgt:

De bruidsschat staat in hoofdstuk 7 van het Invoeringsbesluit Omgevingswet. Afdeling 7.1 betreft de bruidsschatregels die automatisch in de omgevingsplannen van de gemeenten terecht zijn gekomen op 1 januari 2024. Afdeling 7.2 betreft de bruidsschatregels die op die datum in de waterschapsverordeningen terecht zijn gekomen.

(De publicatie van het Invoeringsbesluit in voorgaande link geeft de bruidsschatregels overigens zelf niet weer maar verwijst daartoe naar publicaties in het Staatsblad. Dat betreft er een aantal waarvan de belangrijkste Stb. 2020, 400 is.

De pdf-versie van Stb. 2020, 400 bestaat uit 2087 pagina’s. Hoofdstuk 7 (over de bruidsschat) begint op pagina 631.)

Bruidsschat omgevingsplannen

Op pagina 631 van de genoemde pdf van Stb. 2020, 400 begint de bruidsschat voor het omgevingsplan (afdeling 7.1.). We zien dat afdeling 7.1, artikel 7.1, bepaalt:

“Van het tijdelijke deel van het omgevingsplan, bedoeld in artikel 22.1, onder c, van de Omgevingswet, maken de volgende hoofdstukken en bijlage deel uit:”

… waarna het artikel een aantal hoofdstukken introduceert die onderdeel van de omgevingsplannen moeten gaan maken. Hoofdstuk 1 bestaat uit één artikel (een begripsbepaling). Vervolgens zijn er twintig lege (gereserveerde) hoofdstukken. De bruidsschatbepalingen staan in hoofdstuk 22. Dat hoofdstuk 22 kent de volgende vijf afdelingen:

22.1 – Algemeen (pagina 634 e.v.)
22.2 – Activiteiten met betrekking tot bouwwerken, open erven en terreinen (pagina 634 e.v.)
22.3 – Milieubelastende activiteiten (pagina 648 e.v.)
22.4 – Aanleggen of wijzigen van wegen of spoorwegen zonder geluidproductieplafond (pagina 705 e.v.)
22.5 – Overige activiteiten (pagina 706 e.v.)

Deze hoofdstukken 1 tot en met 22 zijn per 1 januari 2024 onderdeel van de gemeentelijke omgevingsplannen. Dat staat in voornoemd art. 7.1 van het Invoeringsbesluit Omgevingswet en art. 22.2, lid 1 van de Omgevingswet, dat luidt:

“Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat regels die voor de inwerkingtreding van deze wet bij of krachtens de wet waren gesteld of daaraan gelijkwaardige regels al dan niet tijdelijk deel uitmaken van het omgevingsplan.”

Deze algemene maatregel van bestuur is het Invoeringsbesluit Omgevingswet.

De bruidsschatregels van hoofdstukken 1 en 22 zijn onderdeel van het tijdelijke deel van het omgevingsplan. De gereserveerde hoofdstukken 2 tot en met 21 zullen de komende jaren steeds verder worden ingevuld en aldus onderdeel vormen van het nieuwe deel van het omgevingsplan.

Wanneer je op het Omgevingsloket een willekeurig omgevingsplan opent (via ‘Regels op de kaart’) zal je dit systeem telkens weer tegenkomen. Veel omgevingsplannen hebben het genoemde hoofdstuk 1 en hoofdstuk 22 en twintig lege gereserveerde hoofdstukken.

Bruidsschat waterschappen

De bruidsschat voor de waterschapsverordeningen is te vinden in afdeling 7.2 van het Invoeringsbesluit Omgevingswet. In de pdf vanaf pagina 718. We zien dat deze afdeling niet de systematiek met lege en gereserveerde hoofdstukken kent. De systematiek is verder vergelijkbaar met die van de omgevingsplannen. De implementatie van de bruidsschat is voor de waterschappen geregeld in art. 22.14, lid 1 van de Omgevingswet, dat bepaalt:

“Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat regels die voor de inwerkingtreding van deze wet bij of krachtens een andere wet waren gesteld of daaraan gelijkwaardige regels al dan niet tijdelijk deel uitmaken van de waterschapsverordening.”

Maar goed, vanaf 1 januari 2024 is het dus waar wat men zegt: de bruidsschat is te vinden in het omgevingsplan respectievelijk de waterschapsverordening. Maar nu weet u ook hoe dat zo is gekomen.

Vragen en advies

Hebt u vragen over het recht? Neem dan contact met ons op:

Contact

Wij overleggen graag met u, praten graag over de ins and outs van uw situatie en geven u graag advies. Voor een kennismaking of eerste gesprek brengen wij geen kosten in rekening.

Willem Brakenhoff