Laatst vroeg iemand me waar de artikelen 2 en 3 van bijlage II van het oude Besluit omgevingsrecht waren ‘geland’ in de nieuwe Omgevingswet. Hij vond het maar een hele uitzoekerij met die ‘knip’ tussen de technische vergunning en de ruimtelijke. Ik maakte de vergelijking met de invoering van de euro ruim twintig jaar geleden. Toen waren we ook steeds aan het terugrekenen. Totdat we dat zomaar ineens niet meer deden, en de wereld nog steeds goed te hanteren bleek. Soms moet je het oude loslaten om het nieuwe volledig te omarmen. Maar goed, toch een kort stappenplan voor zij die willen blijven ‘omrekenen’.
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Die wet vervangt o.a. de Wet ruimtelijke ordening (Wro). De Wro gaf aan gemeenten de bevoegdheid om in bestemmingsplannen flexibiliteitsregels op te nemen, zoals een wijzigingsbevoegdheid. De Omgevingswet kent deze bevoegdheid niet meer. De (oude) bestemmingsplannen zijn echter nog steeds van toepassing als onderdeel van het tijdelijke deel van het omgevingsplan, inclusief de daarin opgenomen wijzigingsbevoegdheden. Vraag is hoe onder de nieuwe wet van die wijzigingsbevoegdheden gebruik kan worden gemaakt.
Bestemmingsplanprocedures kennen een aantal ‘ijkmomenten’: voorontwerp, ontwerp, vaststelling en beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (en eventueel een schorsingsprocedure). Ten tijde van de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet (op 1 januari 2024) kan een planprocedure zich dus in een van deze stadia bevinden. Hoe is dat geregeld qua overgangsrecht?
Iedereen heeft het maar over de ‘bruidsschat’. Maar wat is het nu precies? Op het internet is er veel informatie over te vinden. Maar zoals altijd is dat vooral toegesneden op ambtenaren en juristen. Waarbij mij dan steeds opvalt dat verwijzingen naar de wet- en regelgeving telkens ontbreken. Kennelijk wordt aangenomen dat iedereen wel weet waar die bruidsschat te vinden is. “In de omgevingsplannen!” zullen de specialisten dan antwoorden. Maar hoe is die bruidsschat daar dan in terecht gekomen? En, nogmaals, wat is die bruidsschat überhaupt?
In de 22 hoofdstukken van de cursus nieuwe Omgevingswet is met grote passen door het stelsel van de nieuwe Omgevingswet heen gelopen. Daarbij is een overzicht gegeven van de kernregelingen en de kerninstrumenten. Maar de wet behelst natuurlijk veel meer. Om een paar onderwerpen te noemen: de verlening van omgevingsvergunningen, m.e.r., nadeelcompensatie, kostenverhaal, voorkeursrechten, overgangsrecht, et cetera.
Aan veel onderwerpen besteed ik aandacht in mijn weblog. En die weblog is een voortdurend voortgaand project. U kunt de diverse weblogs met verdiepende artikelen over de nieuwe Omgevingswet vinden door te zoeken op de tag ‘Omgevingswet’ (zie hier). Daarnaast houd ik hieronder een inhoudsopgave bij voor de weblogs die onderwerpen uit de Omgevingswet toelichten. Dat doe ik per januari 2024. Oude weblogs onder de tag ‘Omgevingswet’ die volgens mij niet meer relevant zijn, zijn hieronder niet opgenomen.
Naast jurist ben ik ook toegepast psycholoog. Ik vind het dan ook zeer interessant om juridische zaken vanuit een sociaal-psychologisch perspectief te bekijken. Dezer dagen doe ik dat met betrekking tot de nieuwe Omgevingswet. Deze wet is al in 2016 gepubliceerd in het Staatsblad, en zal op 1 januari 2024 in werking treden, na vele malen te zijn uitgesteld. Dat uitstel had met name te maken met het feit dat de aan de wet gekoppelde digitale infrastructuur steeds niet op orde bleek. Dat zou nu anders moeten zijn. Maar velen waarschuwen voor ongelukken. De vraag die ik mezelf – als psycholoog – stel is: heeft waarschuwen eigenlijk wel zin?
Op 1 januari 2024 treedt het stelsel van de nieuwe Omgevingswet in werking. Wat betekent dat voor de mensen uit de omgevingsrechtelijke praktijk die op die dag – of althans, de dag erna – op het werk verschijnen? Alle liggende bouwaanvragen door de shredder halen en opnieuw laten indienen? Of zal de wetgever zoiets als overgangsrecht in het leven hebben geroepen om de overgang naar het nieuwe stelsel zo soepel mogelijk te laten verlopen? Wel, dat laatste natuurlijk. In deze blog een korte blik op het overgangsrecht met betrekking tot omgevingsvergunningen.
Het is nog enigszins zoeken op het internet naar de diverse wetten en besluiten rondom het stelsel van de nieuwe Omgevingswet. Hier zijn geconsolideerde versies te vinden van de Omgevingswet, de vier amvb’s en de Omgevingsregeling. Maar geconsolideerde versies van de invoeringsregelgeving heb ik (nog) niet kunnen vinden. Terwijl Invoeringswet, -besluit en -regeling ‘vanuit de flanken’ (d.w.z. vanuit de diverse aanvullingssporen) na publicatie op diverse manieren zijn gewijzigd en aangevuld. Het zal kennelijk wachten zijn tot 1 januari 2024, wanneer op overheid.nl de wetsteksten in geconsolideerde vorm worden gepubliceerd. Tot dan is het wat behelpen. In deze blog ga ik in op de wirwar aan vindplaatsen met betrekking tot overgangsrecht, tijdstippen, etc., met verwijzing naar gepubliceerde regelgeving.
Op 22 juli 2023 plaatste ik een blog over het vergunningvrij bouwen onder de nieuwe Omgevingswet. Het blijkt lastige materie te zijn. Dat heeft vooral te maken met de betekenis van de bruidsschat. In dit artikel vlieg ik het daarom anders aan: wat als die bruidsschat er nu eens niet zou zijn? Dat zou bij wijze van hypothese over een aantal jaar zomaar het geval kunnen zijn. De bruidsschat komt immers terecht in het tijdelijk deel van het omgevingsplan. En gemeenten zouden hem na verloop van tijd in principe volledig kunnen schrappen. Niet dat het waarschijnlijk is dat dat zal gebeuren (de wet kent verplichtingen t.a.v. de inhoud van het omgevingsplan), maar als denkoefening is de hypothese erg handig.
De (rechts)praktijk is al sinds jaar en dag bekend met het vergunningvrij bouwen. Het bestond onder de (oude) Woningwet en later ook onder de Wabo. Bij vergunningvrij bouwen roept iedereen dan ook meteen automatisch “Bijlage 2 Bor!” Want in die bijlage staan de lijsten met vergunningvrije (bouw)activiteiten. De wetgever heeft deze opnieuw willen opnemen in het stelsel van de nieuwe Omgevingswet. Maar het is even puzzelen om erachter te komen hoe hij dat precies heeft gedaan. In deze blog een poging om dat uit te leggen.