Dat zeggen wij niet, dat zegt de advocaat-generaal die de Hoge Raad vandaag adviseerde om de veroordelingen inzake de Arnhemse villamoord niet te herzien. En deze zal dat op zijn beurt baseren op de wet. Waarmee we wederom te maken hebben met een soort van bestuursrechter (want dat is de strafrechter volgens ons) die een onrechtvaardigheid in stand laat omdat het wetssysteem dient te prevaleren. Althans, als de Hoge Raad deze advocaat-generaal volgt.
Het Nederlands Juristenblad publiceerde onlangs artikelen van Alex Brenninkmeijer en van Bart Jan van Ettekoven. De eerste sprak zijn zorgen uit over de feiten die tot de Toeslagenaffaire hebben geleid. De tweede verdedigde het handelen van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (waarvan hij voorzitter is). We gaan in op enkele onderdelen van de beide artikelen.
We hebben er al eerder over geschreven: de in Rotterdam (en ook elders) voorkomende praktijk dat projectontwikkelaars grote bedragen betalen aan bezwaarmakers om hun bezwaren af te kopen. Minister Ollongren heeft er in november 2020 iets over gezegd. Deze week kwam de Rotterdamse bouwwethouder Kurvers met zijn kant van het verhaal. En in het meest recente nummer van het Tijdschrift voor Bouwrecht werd er ook iets over geschreven. Hetgeen ons doet afvragen: waar staan we nu in deze kwestie?
In de nacht van zaterdag op zondag, op een moment dat enkel bezoekers van illegale rave-parties nog wakker zijn (zij het in relatief onbewuste staat), mochten wij op de radio (KRO-NCRV) iets zeggen over de ‘IJburgse NIMBYs’. Dat zijn bewoners van de Amsterdamse wijk IJburg die en masse opkomen tegen de plannen voor de aanleg van een windmolenpark in het IJmeer. Terwijl ze eerder ‘allemaal’ GroenLinks hadden gestemd, een politieke partij die opkomt voor alternatieve energiebronnen. Kortom, de hypocrisiekaart werd al snel getrokken, en al snel was het een en al ‘Nimby’ wat de klok sloeg. En daar hebben wij toevallig verstand van…
Advocaten en juristen zijn duur. Enerzijds vanwege hun uurtarieven, en anderzijds vanwege het feit dat je nooit kunt inschatten hoeveel tijd ze aan een zaak kwijt zullen zijn. Gelukkig kun je in het bestuursrecht zonder advocaat procederen. Probleem is echter dat het bestuursrecht behoorlijk complex is. Er bestaan tal van processuele valkuilen. Bovendien is het vaak juist de juridische haarkloverij die een bestuursrechtelijke zaak kan maken of breken. Zou het dan niet toch beter zijn om maar een jurist in de arm te nemen? Of kan een jurist ook op een andere manier worden ingeschakeld, zodat zijn kosten controleerbaar blijven?
Het zal weinigen zijn ontgaan, althans in omgevingsland, maar over een jaar is het zo ver: dan treedt waarschijnlijk de nieuwe Omgevingswet in werking. Goed, er is wat gedoe met het digitale stelsel. Maar de minister heeft al aangegeven dat dat de feestvreugde niet mag bederven. En al helemaal de datum van inwerkingtreding niet. Het maakt ons zowel nostalgisch naar de oude wetgeving, als verheugend over de nieuwe. En daarom zetten we in dit bericht wat informatie bij elkaar over de ruimtelijke ordening: oude wetten, memories en inhoudsopgaven van de amvb’s. Met links en zo. Kijk maar wat u ermee doet.
Ze zeggen wel eens dat je de hele wereld zou moeten kunnen regelen met die ene regel, de Gulden Regel (regula aurea): Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden. Op de een of andere manier is het daar nooit van gekomen. We begonnen ooit met minimaal tien regels. En inmiddels schijnen er tienduizenden te zijn in Nederland. Of meer. Wat is in dat regeloerwoud eigenlijk de rol, en de waarde, van de zogenaamde rechtsbeginselen?
Het is ons rechtsgebied niet, belastingen en toeslagen. En dus volgen we de toeslagenaffaire vanaf de zijlijn. Toch hebben we inmiddels reden om het ons wat meer aan te trekken. Want wat lezen we in NRC: ‘„De bestuursrechtspraak”, schrijft de commissie, „heeft jarenlang een wezenlijke bijdrage geleverd aan het in stand houden van de niet dwingend uit de wet volgende, spijkerharde uitvoering van de regelgeving van de kinderopvangtoeslag. Daarmee heeft de bestuursrechtspraak zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd.”’ Is dit nieuws?
Moet je als cliënt mee naar de zitting van de bestuursrechter? Die vraag werd tot voor kort door iedereen in het vak eenvoudig beantwoord met een luid ‘ja!’ Het staat immers goed en toont betrokkenheid van de cliënt bij zijn zaak. Maar inmiddels neigt men in het vak steeds meer naar een ‘nee!’ En dat heeft alles te maken met de veranderde rol van de rechter.
We komen het regelmatig tegen in onze praktijk: iemand koopt een woning, doet daar blij verslag van aan vrienden en kennissen en wordt vervolgens onaangenaam verrast door een aangetekende brief van de gemeente. Inhoud van de brief: u bewoont een bedrijfswoning in strijd met het geldende bestemmingsplan. En: u moet dat ‘strijdig gebruik’ binnen zes maanden staken want anders verbeurt u een dwangsom van ettelijke duizenden euro’s. Daar sta je dan als trotse eigenaar van de nieuwe woning. Wat nu?